Tematem książki Bohdana Cywińskiego są dzieje polityczne kultur narodów Europy Wschodniej obejmujące wiek XVIII i XIX oraz początek XX - do roku 1917. W obszernym rozdziale „Kultury narodowe w Europie Wschodniej” autor opisuje i analizuje dzieje : Ukraińców, Białorusinów, Litwinów, Finów, Estończyków, Finów, Łotyszy, Gruzinów, Ormian, Azerbejdżanów i ludów wschodniego Kaukazu, Tatarów Krymskich i Czerkiesów, Mołdawian i Żydów „Poszedłem w kierunku narodów Europy Wschodniej, które żyły, żyją i żyć będą między Polską i Rosją. Oczywiście zająłem się wiekiem XVIII i XIX, ponieważ na tym się znam najlepiej, po drugie w tym właśnie okresie kształtowało się politycznie i kulturowo imperium rosyjskie. Kształtowało się w ten sposób, że dążyło do odebrania tożsamości narodowej tym małym, czasami większym, ale słabym politycznie narodom. Te narody były dominowane „po drodze” przeciwko trzem „zawalidrogom” na szlaku imperium rosyjskiego do wielkiej, prawdziwej Europy. Te trzy „zawalidrogi” to...