Raporty napisane po ucieczce rtm. Pileckiego z Auschwitz, są pierwszym świadectwem koszmaru, jaki spotkał ludzkość ze strony Niemców w ramach masowej zagłady. Pilecki na polecenie AK stworzył w obozie ruch oporu pod nazwą Związek Organizacji Wojskowej. Zamieszczone w książce raporty wzbogacone zostały tekstami Leszka Żebrowskiego, Stanisława Michalkiewicza i Tadeusza Płużańskiego na temat dwóch postaci, które po wojnie odwróciły się od Pileckiego. Chodzi o Władysława Bartoszewskiego i Józefa Cyrankiewicza.
Jakich Polska ma dziś bohaterów? Kto ich kreuje? Bez takich pytań trudno zrozumieć, dlaczego rozpowszechnione są wśród młodzieży (i nie tylko wśród niej) postawy nihilistyczne. Jeśli ludzie, których życie i działalność mogłyby służyć za wzorce do naśladowania, byli urzędowo zapominani, to ich miejsce zajmowali ludzie mali, tchórzliwi, często przestępcy kryminalni, którym dorabiano pseudobohaterskie życiorysy. (...)
Przez szereg lat legendzie Witolda Pileckiego przeciwstawiano...